Bên cạnh hình ảnh về những chiếc cối xay gió, những cánh đồng hoa tulip rực rỡ đủ sắc màu và những cảnh đẹp thiên nhiên tựa như trong cổ tích thì khi nhắc tới Hà Lan không thể không kể đến những đôi giày gỗ Klompen độc đáo, vốn là một biểu tượng văn hóa đặc trưng riêng của đất nước xinh đẹp này. Klompen là phụ kiện không thể thiếu trong bộ trang phục truyền thống của người Hà Lan vào những dịp lễ hội hay những ngày trọng đại như ngày cưới. Để hiểu rõ hơn về nguồn gốc cũng như ý nghĩa của những đôi giày gỗ này, bạn đọc hãy cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
Nguồn gốc của những đôi giày gỗ Klompen ở Hà Lan
Giống như nhiều dân tộc châu Á, người Hà Lan cũng dùng giày gỗ để đi thay cho guốc mộc hở ngón. Sở dĩ như vậy vì một phần lớn lãnh thổ nước này thấp hơn mực nước biển, mưa bão liên miên. Vì vậy, người Hà Lan muốn đôi chân lúc nào cũng được khô ráo, không bị sình lầy, vật nhọn, côn trùng xâm phạm khi đi làm hay đi chơi.
Theo tiếng Hà Lan, giày gỗ có nghĩa là Klompen, ý chỉ những đôi giày cứng rắn. Vì trong quá khứ cũng đã tồn tại một số loại giày bằng cỏ, rơm rạ dễ tróc mủn. Người ta bắt đầu làm giày gỗ từ thế kỷ 12; khi phát hiện ra việc xỏ chân vào những khúc gỗ rỗng, giúp đi lại tiện lợi hơn.
Những đôi giày sơ khai thường được đẽo từ gỗ tổng quán sủi. Đây là một chi nhánh của họ bạch dương. Gỗ của cây trắng trẻo, vân hoa đẹp mắt, không cần trang trí thêm. Về sau, thấy gỗ cây dương, bồ liễu mềm hơn, họ đã chuyển sang chế tác Klompen. Và tiến hành vẽ trang trí thêm hình ảnh cối xay gió, hoa tuy líp, nông trại bò; các thiếu nữ vắt sữa và mục đồng chăn trâu… Hiện nay, mỗi năm Hà Lan sản xuất khoảng sáu triệu đôi giày. Một nửa để đi và một nửa làm quà tặng du lịch.
Giày gỗ – Điểm nhấn văn hóa Hà Lan
Đôi giày gỗ vừa gắn liền với một phần hành trình lịch sử. Mà vừa mang trong đó những nét đẹp văn hóa độc đáo. Những đôi giày gỗ là một phần không thể thiếu trong bộ trang phục truyền thống của người Hà Lan. Hầu như tất cả các làng quê của Hà Lan đến nay vẫn còn duy trì phong tục đi giày gỗ; nhất là trong ngày hội xuân. Ai nấy đều có thể nhảy múa với những đôi giày nhiều màu sắc. Và có khi to gấp đôi bàn chân và họ đã đi quen.
Dân gian còn có một số điệu múa dành riêng cho giày gỗ, gọi là Klompendans. Với mỗi bước nhảy đều kêu lọc cọc, lách cách vui tai. Nam nhi đến tuổi cập kê cũng có truyền thống làm giày, mua giày gỗ để tặng bạn gái. Nó được coi như một lễ vật định tình. Nếu cô gái ưng thuận chàng trai, chị sẽ diện chúng luôn hôm đó. Và những đôi giày cũng sẽ theo họ vào trong thánh đường trong ngày hợp hôn. Vào ngày cưới, cả nhà dâu rể đều xỏ những đôi giày đẹp nhất. Tiếng gõ gót của những đôi giày trên đường, tạo nên những bản hòa nhạc kỳ diệu.
Klompen là những tác phẩm thủ công khá cầu kỳ
Thường thì nông dân sẽ có kiểu giày mũi vuông để tránh vấy bùn. Còn thợ thủ công do đi lại nơi khô ráo hơn nên giày có mũi tròn. Ngư dân thì có giày mũi nhọn nhằm móc và kéo lưới lại gần. Cũng có những Klompen có lẽ chỉ người khổng lồ mới đi nổi. Vì người ta có thể ngồi thụp bên trong. Những đôi giày như vậy cốt yếu là để trang trí. Những đôi giày cũ, không dùng nữa sẽ được tận dụng để làm giỏ hoa, cây cảnh, cả hoa đất lẫn hoa thủy sinh. Thành thử, Klompen là những con thuyền trên cạn của người Hà Lan.
Mỗi vùng miền ở đây đều có một phong cách Klompen riêng. Song đều là những tác phẩm thủ công khá cầu kỳ. Phải tốn ba, bốn tiếng mới làm xong một đôi. Đầu tiên, phải dùng cưa sắt cắt một khúc gỗ. Rồi lấy đục tỉa dần cho tới khi có hình như một hạt đậu. Nhằm dễ gọt, nghệ nhân cần dùng gỗ ướt, còn gỗ khô sẽ bị nứt vỡ. Làm xong phần ngoài rồi thì khoét lòng trong.
Cuối cùng, đánh bóng, sau khi phơi ba tuần thì quét sơn, thường là sơn đỏ, vàng, hồng… Bên ngoài sẽ vẽ những mô típ, biểu tượng truyền thống hay hiện đại tùy theo sở thích. Với những nét đẹp truyền thống độc đáo, ngày nay Klompen vừa là một vật thể hiện tinh thần văn hóa của Hà Lan và vừa là một món quà lưu niệm tuyệt vời được khách du lịch vô cùng yêu thích.